ေလာကနႏၵာေစတီသည္ ပုဂံတြင္ရွိေသာ ေရွးေဟာင္းဘုရားတစ္ဆူျဖစ္သည္။

ေလာကနႏၵာေစတီကို ေအဒီ၁၀၅၉တြင္ အေနာ္ရထာမင္း တည္ခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာမင္းသည္ သီဟိုဠ္ကၽြန္းမွ ဆက္သလိုက္ေသာ စြယ္ေတာ္ကို ထပ္မံပြား၍ ေလာကနႏၵာ သေဘၤာဆိပ္အနီး ကုန္းျမင့္တြင္ ေလာကနႏၵာ ေစတီတည္၍ဌာပနာ ခဲ့သည္။

ေလာကနႏၵာေစတီကို ေအာက္ေျခတြင္ ရွစ္ေထာင့္ ပစၥာယာခံထားျပီး ရွစ္ေထာင့္ ပစၥယာ အလယ္တြင္ ပစၥယာသံုးဆင့္ႏွင့္ ေခါင္းေလာင္းပံု ရွည္ရွည္ ေဖါင္းရစ္ အဆင့္ဆင့္ျဖင့္တည္ေဆာက္ထားသည္။

ေလာကနႏၵာေစတီကို ေခတ္အဆက္ဆက္ ျပဳျပင္ မြမ္းမံခဲ့သျဖင့္ ေစတီအသစ္ကဲ့သို႕ ျဖစ္ေနသည္။

ေလာကနႏၵာေစတီ အေရွ႕ဘက္ တန္ေဆာင္း အတြင္းတြင္ သဲေက်ာက္အမာစားျဖင့္ ထုလုပ္ထားသည့္ ၁.၈၃မီတာ(၆ေပခန္႕) ျမင့္သည့္ ဗုဒၶရုပ္ပြား ဆင္းတု (စ်ာနမုျဒာ) ကိုဖူးေမွွ်ာ္နိုင္ ပါသည္။

ေလာကနႏၵာဘုရားအနီးတြင္ ေလာကနႏၵာေဘးမဲ့ဥယ်ာဥ္တည္ရွိသည္။

ေလာကနႏၵာ ေဘးမဲ့ဥယ်ာဥ္အတြင္း ကမၻာ့ရႇားပါးမ်ဳိးစိတ္ စာရင္း၀င္ ၾကယ္လိပ္မ်ားကို ၂၀၀၁ ခုႏႇစ္တြင္ ေမြးျမဴခဲ့ၿပီး ေကာင္ေရ ၄၀၀ ခန္႔ရႇိေၾကာင္း သိရႇိရပါသည္။ ေလာကနႏၵာဘုရားအနီး ေညာင္ဦး- ေခ်ာက္သြားကားလမ္း၏ ၀ဲဘက္တြင္ ကပ္လ်က္ရႇိၿပီး ေရႊသမင္၊ ႀကိဳးၾကာ၊ သေဘၤာယုန္မ်ားအား ျခံခတ္ေမြးျမဴထားကာ ဒရယ္၊ ဆတ္၊ ဂင္လိပ္၊ ေဒါင္း၊ ေၾကာင္၀ံပိုက္၊ ယုန္၊ ၾကက္တူေရြးတို႔ကို သဘာ၀အတုိင္း ေမြးျမဴထားေၾကာင္ းသိရသည္။

ေရႊစည္းခံုေစတီေတာ္သည္ ေညာင္ဦးျမိဳ႕မွ အေနာက္ေတာင္ဘက္ယြန္းယြန္း ဧရာ၀တီျမစ္ ကမ္းနဖူးရွိ ေပ(၇၅၀)ေက်ာ္ခန္႕ ရွည္လ်ားက်ယ္၀န္းေသာ မဟာရံတံတိုင္းၾကီးႏွင့္ ဥာဏ္ေတာ္ေပ(၁၆၀)၊ ဖိနပ္ေတာ္ အက်ယ္ေပ(၁၆၀)ပမာဏရွိကာ ေ၇ႊေရာင္၀င္းလ်က္ တင့္တယ္ၾကည္ညိဳဖြယ္ တည္ရွိသည္။ ေရႊစည္းခံုဘုရားၾကီးကို ၁၀၃၁ခုွႏွစ္တြင္ အေနာ္ရထာ မင္းၾကီးစတည္ရာ ၁၀၅၉ခုႏွစ္တြင္ အတြင္းထပ္ေစတီျပီးခဲ့သည္။ က်န္စစ္သားမင္းၾကီး လက္ထက္၁၀၈၉ခုႏွစ္တြင္ က်န္အပိုင္းကိုဆက္တည္ရာ ၁၀၉၀ခုႏွသ္ တြင္လံုး၀ ျပီးစီးခဲ့သည္ ဟုဆိုပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရား၏ စြယ္ေတာ္၊ နဖူးသင္းက်စ္ေတာ္ မ်ားကိုဌာပနာထားေသာ ေျမေပါက္ေစတီမ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ ေစတီေလးဘက္ မ်ားတြင္ မတ္ရပ္ေၾကးရုပ္ပြားေတာ္တစ္ဆူစီရွိပါသည္။ ေရႊစည္းခံုဘုရား ၀င္းအတြင္းတြင္ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုးပြင့္သည့္ ခေရပင္ၾကီးသည္ ထူျခားမႈ႕တစ္ခုအျဖစ္ ယေန႕တိုင္တည္ရွိေနပါသည္။ ေရႊစည္းခံုဘုရားပြဲၾကီးကို တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႕တြင္ စည္းကားသိုက္ျမိဳက္စြာက်င္းပျပီး တစ္လပတ္လံုး ေစ်းဆိုင္ခန္းမ်ားျဖင့္ ခင္းက်င္းထားပါသည္။ပုဂံတြင္ ရွားရွားပါးပါး ေက်ာက္ျဖင့္တည္ထားေသာ ေစတီျဖစ္ျပီး ျပည္သူတို႕ လုပ္အားျဖင့္ တူရင္းေတာင္မွ ေက်ာင္မ်ားကို လက္ဆင့္ ကမ္းသယ္ယူျပီး ဒါနျပဳခဲ့ၾကသည္ ဟုၾကားသိရပါသည္။

ဓမၼရာဇိက ဘုရားဟာ ဖြားေစာရြာအနီးမွာ တည္ရွိပါတယ္။ ဓမၼရာဇိကဘုရားကို နရပတိစည္သူမင္းက တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့ပါတယ္။ ဥာဏ္ေတာ္ ၁၈၀ေပျမင့္တဲ့ အာရံုခံမုဒ္ဦး ၅ခုနဲ႕ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူျဖစ္ပါတယ္။ ပုဂံမွာ ၅မ်က္ႏွာဘုရား ၁၇ဆူရွိတဲ့အနက္က အၾကီးဆံုးဘုရားတစ္ဆူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဓမၼရာဇိကဘုရားကို နရပတိစည္သူမင္းက တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့ပါတယ္။ နရပတိစည္သူမင္းသည္ သမိန္ထီးအရပ္မွာ ရွိတဲ့ မေထရ္ျမတ္တို႕ကိုခြင့္ပန္ျပီး ေစတီေတာ္တည္မဲ့ ေျမေနရာကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါတယ္။ ေစတီေတာ္ၾကီးဟာဥာဏ္ေတာ္ျမင့္ မားလွာတာမို႕ အေ၀းကလွမ္းၾကည့္ရင္ေတာင္ ဖူးေတြ႕နိုင္ပါတယ္။ ဂူဘုရားအတြင္းမွာ နံရံေဆးေ၇းပန္းခ်ီနဲ႕ မင္စာကဗ်ည္းမွတ္တမ္းေတြကို ေလ့လာမွတ္သားနိုင္ပါတယ္။ ဓမၼရာဇိကဘုရားပြဲေတာ္အတြင္းတြင္ ႏွစ္စဥ္ ျမင္းစီးျပိဳင္ပြဲ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။